Tiến trình đô thị hóa mạnh mẽ luôn đặt ra thách thức sử dụng không gian hiệu quả cho các kiến trúc sư và bài toán ngăn không gian hợp lý cho các hộ gia đình. Sự lên ngôi của các căn hộ diện tích khiêm tốn càng đòi hỏi người thụ hưởng phải biết tận dụng không gian một cách thông minh để tạo ra môi trường sống vừa thoáng đãng vừa đảm bảo được sự riêng tư cần thiết. Việc làm chủ nghệ thuật ngăn không gian không khó nếu nắm vững kiến thức về các loại vật liệu mới giúp phân chia không gian theo ý muốn đẹp, nhanh & tiết kiệm, đồng thời lại có thêm những tính năng hữu ích như chống ồn, chống ẩm, chống cháy…
Kiến trúc ngôi nhà Việt truyền thống vẫn xem trọng việc lưu thông khí giữa các không gian hơn là kiểu chia phòng bít bùng, và điều này lại vẫn phù hợp với mô hình nhà nhỏ hay căn hộ chung cư hiện đại ngày nay. Các vật liệu quen thuộc dùng cho việc “tách” hay che chắn không gian như gạch nung, kính, và các loại kệ, tủ tuy vẫn hữu dụng nhưng luôn bộc lộ nhiều khuyết điểm khó khắc phục như nặng, chiếm diện tích & thi công lâu (đối với tường gạch), đắt tiền và không thể kết hợp treo vật nặng (đối với kính), đặc biệt không thể thực hiện các công năng giải pháp cho nhà. Từ đó vật liệu nhẹ như thạch cao hay calcium silicate (còn gọi là tấm cứng) ngày càng trở thành lựa chọn hoàn hảo cho việc tạo “tấm bình phong” giữa các gian phòng, giúp “ngăn” mà không “chia” không gian và duy trì phong cách “ngoài đóng trong mở”.
Đầu tiên nên nghĩ đến việc ngăn cách chính ngôi nhà với không gian bên ngoài. Một hệ lam ốp ngoài mặt tiền nhà sẽ vừa giúp bảo vệ không gian sinh hoạt từ các loại bức xạ, chắn gió, tránh nắng (nếu nhà tiếp giáp với hướng nắng gắt), vừa tạo nét thẩm mỹ ngoại quan độc đáo. Tấm cứng giả gỗ DURA
wood (thay thế
gỗ ngoài trời) có bề mặt y như gỗ thật nhưng mang nhiều ưu điểm vượt trội hơn gỗ như siêu bền, không mối một, không cong vênh, chịu được mọi loại thời tiết… thường được ưu ái chọn để tạo hệ lam tinh tế mà sang trọng. Hơn nữa các tấm lam còn có thể dùng để treo những chậu cây cảnh hay tạo dàn cho cây leo, giúp tạo mảng xanh cho mặt tiền nhà.
Một số nhà chọn giải pháp ốp gạch, đá bên ngoài và bên trong dùng thêm hệ vách ngăn nhẹ DURAflex cách nhiệt cũng giúp chống nóng cũng như chống thấm hiệu quả. Tấm cứng DURA giúp điều hòa 20%-30% lượng nhiệt so với ngoài trời, giúp nhà mát hơn vào mùa hè và ấm hơn vào mùa đông, do đó cũng là giải pháp tiết kiệm năng lượng tuyệt vời. DURAflex có độ bền được bảo hành đến 50 năm và khả năng chịu lực không kém gì tường gạch nên hoàn toàn phù hợp cho việc ốp thêm vật liệu nặng lên bề mặt. Tấm thạch cao chống ẩm Gyproc cũng là loại vật liệu tiên tiến vì nhẹ, bền, lại dễ tạo hình nên thực hiện rất tốt mọi ý tưởng thiết kế.
Trường hợp căn hộ chung cư diện tích không lớn thì có thể bố trí ngay tại lối vào chính các chức năng cần đóng như bếp, vệ sinh, còn nên dành phần mở ra phía sau cho các không gian sinh hoạt. Nguyên tắc cơ bản của dạng căn hộ nhỏ là giảm tối đa ngăn chia cứng, chú ý dùng vật liệu nhẹ và linh hoạt, tận dụng không gian cả về mặt bằng lẫn chiều cao. Bếp trong chung cư dù hẹp cũng nên lưu tâm tạo các vách lửng để giảm bớt khói, nhiệt và độ ẩm ảnh hưởng đến không gian bên cạnh. Cách ngăn nhẹ này cũng giúp khách vừa vào nhà không “chạm” ngay vào bếp. Vì là vai trò “bình phong” ngăn khu vực nấu nướng và nơi tiếp khách, vách ngăn ở vị trí này cần phải đẹp và không chiếm diện tích. DURAflex hay thạch cao là vật liệu nhẹ hơn gạch nung 8 lần nên thi công nhanh, đơn giản, chi phí hợp lý mà lại có bề mặt vách phẳng gần như tuyệt đối giúp cho việc sơn nội thất sẽ rất đẹp không có hiện tượng gợn sóng, đồng thời tạo được nhiều kiểu dáng, đường cong, nét uốn lượn để không ảnh hưởng đến phong cách nội thất vốn có. Ngoài ra, với khả năng chịu lực lên đến 80kg/m², vách thạch cao có thể được tận dụng để treo TV, dàn loa, hay tranh ảnh nặng cho phòng khách.
Không gian gần gũi với phòng ngủ nhất vẫn luôn là khu vực nhà tắm. Thạch cao và DURAflex phục vụ hiệu quả ý tưởng ngăn cách 2 khu vực chức năng này một cách nhẹ nhàng mà vẫn kín đáo, lại thêm tác dụng thẩm mỹ cho căn phòng thêm sức sống.
Trở lại với tấm bình phong thường gặp trong ngôi nhà truyền thống Đông phương, có thể thấy đó không chỉ là một bức vách di động linh hoạt mà còn mang ý nghĩa che chắn, tạo sự lưu chuyển giữa trong và ngoài, giữa chung với riêng. Hiện nay, xu hướng nội thất là quay về với các giá trị truyền thống không đơn thuần sao chép nguyên bản mà biết sáng tạo trên tinh thần chắt lọc tinh hoa truyền thống. Tấm bình phong hiện đại vì thế đã có nhiều cải biên về hình dáng, chất liệu và cách thức bố trí, đem lại những sắc thái mới cho không gian nhà ở trong điều kiện “đất chật người đông”.
Lê Uyên